شب جمعه و اعمال شب جمعه

مجموعه: اعمال مستحبی

اعمال شب جمعه

شب جمعه را اعمال بسیارى است که ما در اینجا تنها به ذکر چند عمل بسنده می ‏کنیم.

اوّل:یکی از اعمال شب جمعه بسیار گفتن‏ «سبحان اللّه،و اللّه اکبر،و لا اله الاّ اللّه»و زیاد صلوات فرستادن در این شب است.

روایت شده:جمعه،شبش تابناک و روزش بس روشن‏ است،پس ذکر«سبحان اللّه،و اللّه اکبر،و لا اله الاّ اللّه»بگوئید و بر محمّد و آل محمّد بسیار صلوات فرستید و در روایت دیگر در مورد اعمال شب جمعه آمده: که کمترین صلوات در شب جمعه،صد مرتبه است،و هرچه بیشتر باشد بهتر است.

و از امام صادق علیه السّلام روایت شده:صلوات بر محمّد و آل محمّد در شب جمعه با هزار کار نیک برابر است و هزار گناه را پاک می ‏کند و مقام انسان را هزار درجه بالا می ‏برد و مستحب‏ است که پس از نماز عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه بر محمّد و آل محمّد بسیار صلوات فرستند.و با سند صحیح از حضرت صادق علیه السّلام‏ روایت شده:هنگام عصر روز پنجشنبه فرشتگان از آسمان با قلمهاى طلا و صحیفه‏هاى نقره فرود می ‏آیند و در عصر پنجشنبه و شب‏ و روز جمعه تا هنگام غروب خورشید جز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چیزى ننویسند.

و شیخ طوسى فرموده: در روز پنجشنبه مستحبّ است فرستادن هزار صلوات بر محمّد و آل محمّد. و در آن بگوید:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ أَهْلِکْ عَدُوَّهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ.

خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و فرج ایشان را تعجیل نما،و دشمنانشان را از جن و انس از اولین و آخرین نابود فرما.

و گفتن این صلوات صد مرتبه از بعد از عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه فضیلت بسیار دارد.و نیز شیخ فرموده:مستحب است در آخر روز پنجشنبه به این صورت استغفار کنند:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ تَوْبَهَ عَبْدٍ خَاضِعٍ مِسْکِینٍ مُسْتَکِینٍ لا یَسْتَطِیعُ لِنَفْسِهِ صَرْفا وَ لا عَدْلا وَ لا نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا حَیَاهً وَ لا مَوْتا وَ لا نُشُورا وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ الْأَبْرَارِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما .

طلب آمرزش مى‏نمایم از خدایى که نیست معبودى جز او،زنده و پایدار است،و توبه مى‏نمایم به سوى او توبه بنده فروتن‏ بى‏چیز که فقیر و عاجز ناتوان است براى نفس خود و نه دفاعى و نه سودى و نه زیانى و نه زندگى‏ و نه مرگى و نه رستاخیزى و درود خدا بر محمّد و خاندان او،پاک و پاکیزگان،از برگزیدگان و نیکان، و درود فراوان فرست.

دوّم:آنکه در شب جمعه این سوره‏ها را بخواند که از براى هریک فوائد و ثواب بسیار روایت شده:بنى اسرائیل[اسراء] کهف،سه طس[شعراء و نمل و قصص]سجده،یسى،ص،احقاف،واقعه،حم سجده،حم دخان،طور،اقتربت،جمعه‏ و اگر فرصت نشد همه را در شب جمعه تلاوت کند،واقعه و سوره‏ هاى قبل از آن را انتخاب کند و در شب جمعه تلاوت کند.

از امام صادق علیه السّلام روایت شده‏ هرکه در هر شب جمعه سوره«اسراء»را بخواند،نمی ‏میرد تا خدمت حضرت قائم(عج)رسد و از اصحاب آن حضرت گردد.

هرکه در هر شب جمعه سوره«کهف»را بخواند،نمی ‏میرد مگر شهید و خداوند او را در قیامت با شهیدان محشور می ‏کند و در قیامت همراه ایشان‏ نگاهش می ‏دارد .

هرکه در شب جمعه سوره ‏هاى شعراء و نمل و قصص را تلاوت کند،از دوستان خدا گشته و در امان و حمایت حق تعالى قرار می ‏گیرد و نیز در دنیا دچار فقر و تنگدستى نمی ‏شود و خدا در آن جهان چندان از بهشت به او عطا کند که خشنود شود و بلکه افزون بر خشنودى‏اش بر او کرامت نماید،و صد زن زیبا چشم از زنان دلرباى بهشت را به همسرى او در آورد.

هرکه در شب جمعه سوره سجده را بخواند خدا در قیامت نامه اعمالش را به دست راست او دهد و در حسابرسى اعمال بر او آسان گیرد. و از دوستان محمّد و خاندان او باشد.

به سند معتبر از امام باقر علیه السّلام روایت شده:هرکس هر شب جمعه سوره«ص»را قرائت کند،از خیر این جهان و جهان دیگر آن اندازه به او ببخشند که جز به پیامبرى مرسل یا فرشته‏اى مقرّب نبخشیده و او را با هرکس از اهل خانه‏اش که بخواهد وارد بهشت کنند،حتى خدمتکارى که به او خدمت کرده باشد،هرچند از خانواده او به حساب نیاید و در حدّ شفاعت او نباشد.

از امام صادق علیه السّلام روایت شده:هرکه در شب جمعه یا روز جمعه سوره«احقاف»را بخواند،در دنیا دچار بیم و هراس نشود و در روز قیامت‏ از وحشت و ترس در امان باشد.

هرکه در شب جمعه سوره واقعه را بخواند،خدا او را دوستش بدارد و او را محبوب تمام مردم کند،و در دنیا دچار بدحالى و تنگدستى نشود و آفتى از آفات دنیا به او نرسد،و از دوستان حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام باشد و این سوره مخصوص‏ امیر المؤمنین علیه السّلام است.

و روایت شده:هرکه سوره«جمعه»را در هر شب جمعه تلاوت کند کفاره اعمال او از این جمعه تا جمعه‏ دیگر خواهد بود.و نیز همین فضیلت براى کسی ‏که در هر شب جمعه و بعد از ظهر و عصر جمعه سوره«کهف»را بخواند وارد شده است.

نمازهای شب جمعه

آگاه‏ باش که براى شب جمعه نمازهاى بسیارى وارد شده.

اوّل:یکی از نمازهای مستحب در شب جمعه ،نماز حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام

دوّم:یکی دیگر از نمازهای مستحب در شب جمعه ، دو رکعت نماز که در هر رکعت، «حمد»و پانزده مرتبه سوره «زلزال» خوانده میشود ،در روایت است:هرکه این نماز را بجا آورد،خدا او را از عذاب قبر و هول‏ وهراس قیامت‏ ایمن کند.

سوّم:آنکه در شب جمعه در رکعت اوّل نماز مغرب و رکعت اوّل نماز عشاء سوره«جمعه»و در رکعت دوّم نماز مغرب‏ سوره«توحید»و در رکعت دوم عشا سوره«اعلى»را بخواند.

چهارم:یکیدیگر از اعمال شب جمعه این است که خواندن شعر را در شب جمعه ترک کند؛زیرا در حدیث صحیح از امام صادق علیه السّلام روایت شده:براى شخص روزه‏دار و شخص محرم و نیز در حرم خدا و در روز جمعه و در شب آن روایت کردن شعر مکروه‏ است.راوى به حضرت عرض کرد:هرچند معناى آن شعر مطلب حقى باشد،فرمود:هرچند شعر به حق باشد. و در حدیث معتبر از امام صادق علیه السّلام روایت شده:رسول خدا فرمود:هرکه در شب یا روز جمعه یک شعر بخواند،در آن شب‏ و روز بهره‏اى از ثواب به غیر آن نداشته باشد.و براساس روایت معتبر دیگر،در آن شب و روز نمازش مورد قبول واقع نشود [از آنجاکه شعر و خواندن آن مورد علاقه مردوزن،پیروجوان،عالم‏وعامى و خلاصه تمام مردم است،شاید اصرار روایات بر ترک خواند شعر در شب‏ و روز جمعه به خاطر این باشد که اهل ایمان از قرائت قرآن و دعا و مستحبات شب و روز جمعه باز نمانند و ثوابهاى عظیم و بهره‏هاى وافر الهى را از دست‏ ندهند.مترجم]

پنجم:در حق مؤمنین بسیار دعا کند،چنان‏که حضرت زهرا علیها السّلام بسیار دعا می‏کرد و روایت شده اگر براى ده نفر از برادران مؤمن که از دنیا رفته باشند طلب آمرزش کند بهشت براى او واجب مى‏شود.